Ik begrijp de boosheid en de gevoeligheid wel, en uiteraard de weerzin bij de gedachte om 'voor de lol' te gaan communiceren met gedetineerden. Ik denk ook niet dat iedereen dat zomaar moet doen. Ik heb er geen oordeel over als mensen dat niet willen doen, ik snap het ook volledig wanneer mensen hun energie liever in andere groepen steken.
Ik zag op ZP een keer een soortgelijk topic als dit, maar daarbij was de TS vooral benieuwd, nieuwsgierig, gefascineerd door spannende misdaadfilms etc. Dát lijkt me nou niet bepaald een goede reden om met gedetineerden te schrijven, maar goed. Er zal vast wel ergens een justitiabele zijn die met alle plezier de meest gruwelijke verhalen voor je wil neerpennen om je te amuseren.
Wat ik vooral merk bij de vrijwilligers die zich binden aan de gevangenis (en ik neem aan dat die eenzelfde soort motivatie hebben als de meeste briefschrijvers) dat hun betrokkenheid voortkomt uit bepaalde ideeën over menselijkheid en het menswaardig behandelen van gedetineerden. Ik vind het een teken van beschaving (Dostojevksi heeft daar mooie uitspraken over) om het recht te laten spreken en niet nog eens zelf te gaan oordelen. Om juist iemand die een hoop rechten verspeeld heeft door wat hij of zij gedaan heeft, nog wel het 'recht' te laten hebben om mens te zijn, bijvoorbeeld door een briefwisseling waarin je een gelijkwaardige conversatie voert. Maar er zijn ook vrijwilligers die op bezoek gaan bij mensen die helemaal geen bezoek (meer) krijgen van vrienden of familie, of die zichzelf inzetten in een reïntegratiecentrum binnen de gevangenis, waar gedetineerden alvast op zoek kunnen naar (vrijwilligers-)werk, huisvesting, behandelingen en (zorg-)verzekeringen wanneer zij weer 'buiten' komen.
Ik vind het niet ziek, ik vind het nobel. Ik vind mezelf iets minder nobel, ik krijg er gewoon voor betaald, maar ook als medewerker is het belangrijk om een gedetineerde een zo menswaardig mogelijk bestaan te geven zonder dat je bezig bent met het vergoelijken van wat iemand heeft gedaan. Het is ook geen kwestie van medelijden hebben, of troosten, of de omstandigheden verzachten of de goeiigheid erin te knuffelen. Het is iemand een neutrale, menselijke interactie bieden die niet doorspekt is van allerlei sentiment. Eigenlijk moet je jezelf, als je geen behandelaar bent, helemaal niet bezig houden met waarom iemand vastzit. Zodra iemand gedetineerd wordt, heeft de staat een zorgplicht. Daarbij is het niet aan de individuele medewerker om daar nog een oordeel over te vellen en dat te laten doorwerken in de bejegening. En er zijn dus ook mensen van buitenaf, vrijwilligers, die hetzelfde doen -maar dan gratis. Omdat het waardevol is in humanistische zin.
Hoe dan ook; ik snap het sentiment. Ik snap de boosheid en ik snap de afschuw. Maar ik vind het persoonlijk ontzettend belangrijk om oog te hebben voor de mensen die buiten de samenleving vallen, of dat nou komt door iets dat ze zelf hebben gedaan of niet. Dat hoeft niemand met me eens te zijn, maar ik ben enorm trots op mijn werk en hoe we als samenleving zorg dragen voor het uitvoeren van de beslissingen van de rechter en het terugdringen van recidive- en het menswaardig behandelen van criminelen. Het is vanzelfsprekend om onze successen te vieren als maatschappij, maar ik denk dat onze kracht vooral huist in hoe we met ons falen omgaan.
